Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aegrum ex praecipĭti H

  • 1 praeceps

    praeceps, cĭpĭtis (old form praecĭ-pes, cĭpis, Plaut. Rud. 3, 3, 8; id. et Enn. ap. Prisc. p. 725 P. (Ann. v. 391 Vahl.; abl. praecipiti), adj. [prae-caput].
    I.
    Lit., headforemost, headlong (class.):

    praecipitem trahi,

    Plaut. Ps. 1, 5, 79:

    aliquem praecipitem deicere,

    Cic. Verr. 2, 4, 40, § 86:

    praeceps ad terram datus,

    dashed to the ground, Liv. 31, 37:

    praeceps curru ab alto Desilit,

    Ov. M. 12, 128:

    hic se praecipitem tecto dedit,

    threw himself headlong from the roof, Hor. S. 1, 2, 41:

    aliquem in praeceps jacere,

    headlong, Tac. A. 4, 22; so,

    jacto in praeceps corpore,

    id. ib. 6, 49; cf.:

    in praeceps deferri,

    Liv. 5, 47.—For in praeceps, in late Lat., per praeceps occurs:

    abiit grex per praeceps in mare,

    Vulg. Matt. 8, 32; id. Judic. 5, 22.—Hence, of one going rapidly, headforemost, headlong:

    de ponte Ire praecipitem in lutum per caputque pedesque,

    Cat. 17, 9:

    se jacere praecipitem e vertice,

    id. 63, 244; Verg. A. 5, 860:

    ab equo praeceps decidit,

    Ov. Ib. 259:

    (apes) praecipites Cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    aliquem praecipitem agere,

    to drive headlong, Cic. Caecin. 21, 60; Verg. A. 5, 456:

    praecipites se fugae mandabant,

    Caes. B. G. 2, 24:

    Monoeten In mare praecipitem deturbat,

    Verg. A. 5, 175; cf.:

    praeceps amensque cucurri,

    Ov. M. 7, 844:

    praeceps Fertur,

    is borne headlong, rushes, Hor. S. 1, 4, 30:

    nuntii,

    Tac. H. 2, 6.—
    B.
    Transf., of inanim. things.
    1.
    Of localities, qs. that descend suddenly in front, i. e. downhill, steep, precipitous:

    in declivi ac praecipiti loco,

    Caes. B. G. 4, 33:

    via (opp. plana),

    Cic. Fl. 42, 105:

    saxa,

    Liv. 38, 23:

    fossae,

    Ov. M. 1, 97; Verg. A. 11, 888:

    iter,

    Ov. Tr. 4, 3, 74; cf.

    trop.: iter ad malum praeceps ac lubricum,

    Cic. Rep. 1, 28, 44:

    loci,

    Col. 1, 2:

    mons,

    Plin. Pan. 16.—
    b.
    Subst.: praeceps, cĭpĭtis, n., a steep place, a precipice:

    turrim in praecipiti stantem,

    Verg. A. 2, 460:

    specus vasto in praeceps hiatu,

    Plin. 2, 45, 44, § 115:

    in praeceps pervenitur,

    Vell. 2, 3, 4:

    immane,

    Juv. 10, 107:

    altissimum,

    App. M. 4, p. 144 med. —In plur.:

    in praecipitia cursus iste deducit,

    Sen. Ep. 8, 4.—
    2.
    Sinking, declining:

    (in vitibus) praecipites palmites dicuntur, qui de hornotinis virgis enati in duro alligantur,

    Col. 5, 6, 33:

    sol Praecipitem lavit aequore currum,

    Verg. G. 3, 359:

    jam praeceps in occasum sol erat,

    Liv. 10, 42:

    dies,

    id. 4, 9; cf.:

    senectus,

    Curt. 6, 5, 3. —
    3.
    In gen., swift, rapid, rushing, violent ( poet.;

    syn.: celer, velox): praeceps Anio,

    Hor. C. 1, 7, 13:

    Boreas,

    Ov. M. 2, 185:

    nox,

    fleeting, transient, id. ib. 9, 485:

    procella,

    Stat. Th. 5, 419:

    oceani fragor,

    Val. Fl. 3, 404:

    letum,

    Sen. Hippol. 262:

    remedium,

    Curt. 3, 6, 2.—
    II.
    Trop., headlong, hasty, rash, precipitate.
    A.
    In gen. (class.):

    noster erus, qui scelestus sacerdotem anum praecipes Reppulit,

    Plaut. Rud. 3, 3, 10:

    sol jam praecipitans me quoque haec praecipitem paene evolvere coëgit,

    almost headlong, precipitately, Cic. de Or. 3, 55, 209:

    agunt eum praecipitem poenae civium Romanorum,

    chase, pursue, id. Verr. 2, 1, 3, § 7:

    praecipitem amicum ferri sinere,

    to rush into the abyss, id. Lael. 24, 89:

    quoniam ab inimicis praeceps agor,

    am pursued, Sall. C. 31, 9:

    praeceps celeritas dicendi,

    Cic. Fl. 20, 48: profectio, Att. ap. Cic. Att. 9, 10, 6: occumbunt multi letum... praecipe cursu, in rapid destruction, Enn. l. l.—With gen.:

    SI NON FATORVM PRAECEPS HIC MORTIS OBISSET,

    sudden as regards fate, Inscr. Grut. 695, 9, emended by Minervini in Bullet. Arch. Napol. III. 1845, p. 41 (but Minervini's assumption of a new adj., praeceps, from praecipio, anticipating fale, is unnecessary).—
    B.
    In partic.
    1.
    Rash, hasty, inconsiderate:

    homo in omnibus consiliis praeceps,

    Cic. Phil. 5, 13, 37: praeceps et effrenata mens, id. Cael. 15, 35:

    praeceps consilium et immaturum,

    Suet. Aug. 8:

    cogitatio,

    id. Calig. 48:

    audacia,

    Val. Max. 1, 6, 7.—
    2.
    Inclined to any thing:

    praeceps in avaritiam et crudelitatem animus,

    Liv. 26, 38:

    praeceps ingenio in iram,

    id. 23, 7:

    animus ad flagitia praeceps,

    Tac. A. 16, 21.—
    3.
    Dangerous, hazardous, critical:

    in tam praecipiti tempore,

    Ov. F. 2, 400.—Hence,
    b.
    Subst.: praeceps, cĭpĭtis, n.
    (α).
    Great danger, extremity, extreme danger, critical circumstances:

    se et prope rem publicam in praeceps dederat,

    brought into extreme danger, Liv. 27, 27:

    levare Aegrum ex praecipiti,

    Hor. S. 2, 3, 292:

    aeger est in praecipiti,

    Cels. 2, 6.—
    (β).
    The highest part, summit, sublimity (postAug.):

    omne in praecipiti vitium stetit,

    at its point of culmination, Juv. 1, 149:

    debet orator erigi, attolli, efferri, ac saepe accedere ad praeceps,

    to verge on the sublime, Plin. Ep. 9, 26, 2.—Hence, adv.: prae-ceps, headlong.
    1.
    Lit.:

    aliquem praeceps trahere,

    Tac. A. 4, 62:

    ex his fulgoribus quaedam praeceps eunt, similia prosilientibus stellis,

    Sen. Q. N. 1, 15, 2:

    moles convulsa dum ruit intus immensam vim mortalium praeceps trahit atque operit,

    Tac. A. 4, 62:

    toto praeceps se corpore ad undas Misit,

    Verg. A. 4, 253.—
    2.
    Trop.:

    eversio rei familiaris dignitatem ac famam praeceps dabat,

    brought into danger, Tac. A. 6, 17:

    praeceps in exsilium acti,

    suddenly, hastily, Amm. 29, 1, 21.

    Lewis & Short latin dictionary > praeceps

  • 2 praeceps

        praeceps cipitis, abl. cipitī, adj.    [prae+ caput], headforemost, headlong: praecipitem (me) in pistrinum dabit, T.: ut Sopatrum praecipitem deiciant: praeceps ad terram datus, dashed to the ground, L.: Desilit, O.: se praecipitem tecto dedit, leaped headlong from the roof, H.—As subst n.: in praeceps deferri, headlong, L.— Headforemost, headlong, in haste, suddenly: ab inimicis circumventus praeceps agor, S.: ab equo praeceps decidit, O.: (apes) praecipites Cadunt, V.: praecipites fugae sese mandabant, Cs.— Downhill, steep, precipitous, abrupt, perpendicular: in declivi ac praecipiti loco, Cs.: saxa, L.: fossae, V.: iter, O.; cf. iter ad malum praeceps ac lubricum.—As subst n., a steep place, precipice: turrim in praecipiti stantem, V.: immane, Iu.— Sinking, declining, falling: sol Praecipitem lavit aequore currum, V.: in occasum sol, L.: senectus, Cu.— Swift, rapid, rushing, violent: Anio, H.: Boreas, O.: nox, fleeting, O.: remedium, Cu.—Fig., headlong, hasty, rash, precipitate: agunt eum praecipitem poenae civium, pursue fiercely: praecipitem amicum ferri sinere, rush into the abyss: Agricola in ipsam gloriam praeceps agebatur, i. e. was hurried to ruinous heights of glory, Ta.— Rash, hasty, inconsiderate: quis potest esse tam praeceps?: cupiditas dominandi.— Inclined, prone, hasty: naturā ad explendam cupidinem, S.: praeceps ingenio in iram, L. — Dangerous, critical: in tam praecipiti tempore, O.—As subst n., great danger, extremity, extreme danger, critical circumstances: se et prope rem p. in praeceps dederat, exposed to extreme danger, L.: levare Aegrum ex praecipiti, H.: Omne in praecipiti vitium stetit, i. e. at its extreme, Iu.
    * * *
    (gen.), praecipitis ADJ
    head first, headlong; steep, precipitous

    Latin-English dictionary > praeceps

  • 3 levo

    I lēvo, āvī, ātum, āre [ levis I ]
    1) делать гладким, выравнивать, сглаживать, полировать (cubilia Vr; tigna Lcr)
    2) ослаблять, смягчать ( aspĕra H)
    II levo, āvī, ātum, āre [ levis II ]
    1)
    а) облегчать (alicui aliquid H etc.)
    перен. уменьшать, смягчать, ослаблять (metum, curam C; vim morbi QC; dolōrem consolando C; omen V); умалять (fidem H; auctoritatem C); устранять, заглаживать ( injurias Cs); снимать ( suspicionem C)
    б) исцелять ( morbum alicui Pl); утолять ( sitim O)
    l. aliquem aliquā re и alicujus rei — избавлять (освобождать) кого-л. от чего-л. (aliquem onĕre, metu, aere aliēno C; aliquem omnium labōrum Pl)
    2) удешевлять (annōnam C; frugum pretia T)
    3) спасать, избавлять ( aegrum ex praecipĭti H)
    4)
    l. aliquem aliquā opinione C — заставить кого-л. отказаться от какого-л. мнения
    l. vincula (manĭcas V) alicui O — снять с кого л. оковы
    5) давать отдых, освежать, подкреплять (corpora Tib, C etc.; membra O; artūs fessos H)
    l. aliquem auxilio V — оказывать помощь (помогать) кому-л.
    6) ободрять, утешать, радовать (me levavit adventus tuus C)
    levari luctu alicujus O — радоваться чужому горю,
    7) поднимать ( arma super capĭte L); снимать ( aliquid furcā O); вынимать, вытаскивать ( piscem arundĭne extra aquam PM); вздымать (mare levatur L; aqua levata vento L)
    l. se или pass. levari — подниматься, вставать ( de caespite O)
    l. se alis Col, L etc. — подняться на крыльях, взлететь
    8) взыскивать, взимать ( tribūtum Dig)

    Латинско-русский словарь > levo

  • 4 levo [2]

    2. levo, āvī, ātum, āre (2. levis), (durch Heben, Unterstützen) erleichtern, heben, auf-, wegheben, weg-, abnehmen, I) eig.: 1) im allg.: membra cubito, unterstützen, Ov.: piscem arundine extra aquam, Plin.: se de caespite, sich aufrichten, -erheben, Ov.: u. so membra gramine od. humo, Ov.: u. se attollere ac levare, Liv.: paulumque levatus, sich erhebend, Ov.: se (alis), sich emporschwingen, auffliegen (v. Vögeln), Liv., Colum. u.a.: superpositum capiti decus, Liv.: alci vincula, abnehmen, Ov.: ictum dextrā, abwenden, Hor. – v. lebl. Subjj., per hiemem, quae altius levat Alpes, der den Schnee auf den Alpen höher auftürmt, Flor. 3, 3, 11. – 2) prägn.: a) erheben = bekommen, tributum, Ulp. dig. 50, 15, 4. § 2. – b) die Anker lichten, in See stechen, transfretemus ad stagnum; et levaverunt, Itala Luc. 8, 22. – II) übtr.: 1) etw. erleichtern, mindern, ihm abhelfen, es heben (Ggstz. augere), a) übh.: morbum mulieri, Plaut.: caliginem (v. Heilmitteln), Plin.: inopiam, Caes.: alci metum, Cic.: luctum, curam, sollicitudinem, Cic.: calamitatem innocentium, Cic.: angoris et doloris tui levandi causā, Cic.: dolorem consolando, Cic.: omen, erträglicher, weniger schrecklich machen, Verg.: apertis horreis frugum pretia, Tac. – b) prägn., jmd. einer Sache entheben, von etw. erleichtern, -befreien, jmdm. etw. abnehmen, alqm fasce, Verg.: stipites onere, Curt.: alqm hoc onere (bildl.), Cic.: alqm supplicio aut exsilio, Cic.: alqm molestiā valde, Cic.: alqm metu, Cic.: alqm magnā curā, Cic.: aegrum ex praecipiti, Hor.: se aere alieno, losmachen, Cic.: se vitā aereo ense, Varro fr.: levari morbo, Cic.: levata omni sollicitudine mens, Tac. – mit obj. Genet., alqm omnium laborum, Plaut. rud. 247: alqm irae, Pacuv. tr. 306 (s. Ribbeck Coroll. p. XLVI). – 2) aufrichten, stärken, erquicken, erheitern, qui salutari levat arte fessos corporis artus, Hor.: quicumque et cantus corpora fessa levant, Tibull.: arma deponere ac levare corpora, Curt.: me levarat tuus adventus, Cic.: rore et matutino frigore corpora levabantur, Curt.: levatur animus exercendo, fühlt sich erleichtert, Cic.: levari alcis luctu, sich ergötzen an usw., Ov. – 3) unterstützen, viros auxilio, Verg. Aen. 2, 452; 4, 538. – 4) (an Geltung, Kraft, Ansehen) vermindern, schwächen, verkleinern, fidem, Hor.: auctoritatem, Cic.: regis facinus, die Schuld an der T. mildern, Liv. – / Archaist. Futur. exakt. levasso, Enn. ann. 335.

    lateinisch-deutsches > levo [2]

  • 5 levo

    1. lēvo (laevo), āvī, ātum, āre (lēvis), glatt machen, polieren, glätten, levare ac radere tigna, Lucr.: lev. corpus, Cic. fr.: corpora, Plin.: cubilia tectorio levata, Varro: magni levatique mensarum orbes, Sen.: homines vulsi levatique, Quint.: übtr., in Schriften, nimis aspera sano levabit cultu, Hor. ep. 2, 2, 123. – Partic. Perf. im Compar. adjekt., quae levatiora levioraque sunt, Gell. 17, 8, 15.
    ————————
    2. levo, āvī, ātum, āre (2. levis), (durch Heben, Unterstützen) erleichtern, heben, auf-, wegheben, weg-, abnehmen, I) eig.: 1) im allg.: membra cubito, unterstützen, Ov.: piscem arundine extra aquam, Plin.: se de caespite, sich aufrichten, -erheben, Ov.: u. so membra gramine od. humo, Ov.: u. se attollere ac levare, Liv.: paulumque levatus, sich erhebend, Ov.: se (alis), sich emporschwingen, auffliegen (v. Vögeln), Liv., Colum. u.a.: superpositum capiti decus, Liv.: alci vincula, abnehmen, Ov.: ictum dextrā, abwenden, Hor. – v. lebl. Subjj., per hiemem, quae altius levat Alpes, der den Schnee auf den Alpen höher auftürmt, Flor. 3, 3, 11. – 2) prägn.: a) erheben = bekommen, tributum, Ulp. dig. 50, 15, 4. § 2. – b) die Anker lichten, in See stechen, transfretemus ad stagnum; et levaverunt, Itala Luc. 8, 22. – II) übtr.: 1) etw. erleichtern, mindern, ihm abhelfen, es heben (Ggstz. augere), a) übh.: morbum mulieri, Plaut.: caliginem (v. Heilmitteln), Plin.: inopiam, Caes.: alci metum, Cic.: luctum, curam, sollicitudinem, Cic.: calamitatem innocentium, Cic.: angoris et doloris tui levandi causā, Cic.: dolorem consolando, Cic.: omen, erträglicher, weniger schrecklich machen, Verg.: apertis horreis frugum pretia, Tac. – b) prägn., jmd. einer Sache entheben, von etw. erleichtern, -befreien, jmdm. etw. abnehmen, alqm
    ————
    fasce, Verg.: stipites onere, Curt.: alqm hoc onere (bildl.), Cic.: alqm supplicio aut exsilio, Cic.: alqm molestiā valde, Cic.: alqm metu, Cic.: alqm magnā curā, Cic.: aegrum ex praecipiti, Hor.: se aere alieno, losmachen, Cic.: se vitā aereo ense, Varro fr.: levari morbo, Cic.: levata omni sollicitudine mens, Tac. – mit obj. Genet., alqm omnium laborum, Plaut. rud. 247: alqm irae, Pacuv. tr. 306 (s. Ribbeck Coroll. p. XLVI). – 2) aufrichten, stärken, erquicken, erheitern, qui salutari levat arte fessos corporis artus, Hor.: quicumque et cantus corpora fessa levant, Tibull.: arma deponere ac levare corpora, Curt.: me levarat tuus adventus, Cic.: rore et matutino frigore corpora levabantur, Curt.: levatur animus exercendo, fühlt sich erleichtert, Cic.: levari alcis luctu, sich ergötzen an usw., Ov. – 3) unterstützen, viros auxilio, Verg. Aen. 2, 452; 4, 538. – 4) (an Geltung, Kraft, Ansehen) vermindern, schwächen, verkleinern, fidem, Hor.: auctoritatem, Cic.: regis facinus, die Schuld an der T. mildern, Liv. – Archaist. Futur. exakt. levasso, Enn. ann. 335.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > levo

  • 6 praeceps

        Praeceps, praecepitis, pen. cor. om. g. A prae et capio componitur. Martial. Qui fait tout sans consideration, et à l'estourdi, Trop hastif, Temeraire.
    \
        Praeceps in auaritiam et crudelitatem animus. Liu. Fort enclin à l'avarice.
    \
        Praeceps ingenio in iram. Liu. Un homme naturellement chauld et ireux.
    \
        Praeceps animi, Figurate. Virgil. Estourdi, Soubdain.
    \
        Praeceps. Virgil. Soubdain et hastif.
    \
        Quo iure, quaque iniuria, praecipitem me in pistrinum dabit. Terent. Soit à tort ou à droict, il me jectera soubdain au moulin.
    \
        In praeceps. Virgil. En bas, Contre bas.
    \
        Ex praecipiti aegrum leuare. Horat. D'un grand danger.
    \
        In praecipiti est aegrotus. Celsus. Le malade est en grand danger.
    \
        Praeceps. Plin. iun. Virgil. Un lieu qui penche en sorte qu'il est dangereux de s'y tenir sans cheoir, où dont aiseement on cherroit en bas.
    \
        Annus praeceps. seneca. Qui est tantost passé.
    \
        Praecipitique iam die curare corpora milites iubet. Liuius. Sur le declin du jour.
    \
        Praecipites fossae. Virgil. Profondes.
    \
        Gloria praeceps. Stat. Quand un homme se fourre en touts dangers de guerre pour acquerir gloire.
    \
        Locus praeceps. Cels. Un lieu fort profond, ou fort hault, et duquel il est fort dangereux de cheoir.
    \
        In praecipitem locum se committere. Cic. Se mettre en lieu dangereux de tomber.
    \
        Praeceps in salum murus. Curtius. Penchant sur la mer.
    \
        Nox fuit praeceps. Ouid. Ne dura gueres, Fut tost passee.
    \
        Saxum praeceps. Ouid. Un rocher hault et penchant, ou pendant.
    \
        Senectus praeceps. Curtius. Une vieillesse qui est sur le bord de sa fosse.
    \
        Praeceps in Occasum sol. Liu. Qui se couche et decline.
    \
        In tam praecipiti tempore ferret opem. Ouid. En temps si perilleux et dangereux.
    \
        Abire praecipitem. Sallust. Aller au saffran, Devenir à povreté.
    \
        Adigere praecipitem. Virgil. Jecter aucun en bas, Le precipiter.
    \
        Agunt eum praecipitem poenae ciuium Romanorum, quos securi percussit. Cic. Le ruinent et mettent bas, Le font trebuscher.
    \
        Praecipitem dare. Terent. Jecter hors.
    \
        Praecipitem in terram dare. Liu. Ruer par terre.
    \
        Dare aliquem praecipitem. Tacit. Le faire trebuscher.
    \
        Dedit se praecipitem tecto. Horat. Il s'est precipité de, etc.
    \
        Praecipitem ferri. Plin. Aller et courir du hault en bas.
    \
        Praecipitem amentia ferri. Cic. Estre si aveuglé qu'on commette des cas honteux et meschants.
    \
        Iacere aliquem in praeceps. Tacit. Le ruer jus, Le ruiner.
    \
        Bis patet in praeceps tantum. Virgil. Il est deux fois aussi profond que, etc.
    \
        Praecipitem trahere. Virgil. Entrainer en bas.

    Dictionarium latinogallicum > praeceps

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»